blog

ਦਸ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ

By gurudev

Updated on: November 2, 2025

1. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (1469-1539)

ਜਨਮ: 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1469, ਤਲਵੰਡੀ (ਅਬ ਨਨਕਾਨਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਜੀ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਬਾਬਾ ਸ਼੍ਰੀਚੰਦ ਜੀ ( ਮਹਾਨ ਤਪਵੀ, ਉਦਾਸੀਨ ਪਰੰਪਰਾ ਕੇ ਪ੍ਰਣਤਾ)

ਪੁੱਤਰ 2-ਬਾਬਾ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਜੀ
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1469-1539
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 22 ਸਤੰਬਰ 1539, ਕਰਨਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (ਵਰਤਮਾਨ ਮੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, “ਇੱਕ ਉਂਕਾਰ ਸਤਨਾਮ” ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਨਿਰਗੁਣ ਭਗਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਸੰਤ, ਜਾਤੀ-ਪਾਤੀ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ, ਲਾਂਗਰ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ।

2. ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ (1504-1552)

ਜਨਮ: 31 ਮਾਰਚ 1504, ਹਰੀਕੇ ਗਾਵਾਂ, ਫਿਰੋਜਪੁਰ (ਪੰਜਾਬ)
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਫੇਰੂ ਮਲ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਰਮਾ ਦੇਵੀ ਜੀ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਖੀਵੀ ਜੀ

ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਬਾਬਾ ਦਾਸੂ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰ 2.ਬਾਬਾ ਦਾਤੂ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰੀ 1.ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰੀ 2.- ਬੀਬੀ ਅਨੋਖੀ ਜੀ
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1539-1552
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 29 ਮਾਰਚ 1552
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਗੁਰੂਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ, ਲੰਗਰ ਸੇਵਾ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।

3. ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ (1479-1574)

ਜਨਮ: 5 ਮਈ 1479, ਬਸਰਕੇ ਗਾਵਾਂ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਤੇਜ਼ਭਾਨ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇਵੀ ਜੀ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਬਾਬਾ ਮੋਹਨ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰ 2.ਬਾਬਾ ਮੋਰੀ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰੀ 1.ਬੀਬੀ ਦਾਨੀ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰੀ 2.ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਜੀ (ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1552-1574
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 1 ਸਤੰਬਰ 1574
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਲਾਂਗਰ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਇਆ, ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਸਮਾਨ ਅਧਿਕਾਰ, ‘ਮੰਜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ’ ਦਾ ਅਰੰਭ।

4. ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ (1534-1581)

ਜਨਮ: 24 ਸਤੰਬਰ 1534, ਲਾਹੌਰ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)

ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਹਰੀਦਾਸ ਸੋਢੀ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਦਇਆ ਕੌਰ ਜੀ (ਮਾਤਾ ਅਨੂਪ ਕੌਰ ਜੀ)
ਪਤਨੀ: ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਜੀ (ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ)
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਬਾਬਾ ਧਰਤੀ ਚੰਦ
- ਪੁੱਤਰ 2.ਬਾਬਾ ਮਹਾਦੇਵ
- ਪੁੱਤਰ 3.ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ (ਪਾਂਚਵੇਂ ਗੁਰੂ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1574-1581
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 1 ਸਤੰਬਰ 1581
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ।

5. ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ (1563-1606)

ਜਨਮ: 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1563, ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਜੀ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਹਰਗੋਵਿੰਦ ਜੀ (ਛੇ ਗੁਰੂ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1581-1606
ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ : 30 ਮਈ 1606, ਲਾਹੌਰ
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਕੱਠ, ਹਰਮੰਦਿਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਪੂਰਾ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸੰਗਤ।

6. ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਵਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ (1595-1644)

ਜਨਮ: 19 ਜੂਨ 1595, ਗੋਇੰਦਵਾਲ

ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਬੀਬੀ ਗੰਗਾ ਜੀ
ਪਤਨੀ:
- ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ
- ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ
- ਮਾਤਾ ਮਹਾ ਦੇਵੀ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ -ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤ, ਜੀ,
- ਬਾਬਾ ਸੁਰਮਲ ਜੀ,
- ਬਾਬਾ ਅਨੀ ਰਾਏ ਜੀ
- ਬਾਬਾ ਅਟਲ ਰਾਏ ਜੀ,
- ਉਗਮਲ ਜੀ ਜਾਂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ (9ਵਾਂ ਗੁਰੂ),
- ਪੁੱਤਰੀ – ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1606-1644
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ : 3 ਮਾਰਚ 1644
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਮੀਰੀ–ਪਰੀ (ਸੰਤ- ਯੋਧਾ) ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ, ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਸਿਖਾਂ ਕੋ शस्त्रधारण का आदेश।

7. ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਜੀ (1630-1661)

ਜਨਮ: 16 ਜਨਵਰੀ 1630, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਬਾਬਾ ਗੁਰ ਦਿੱਤਾ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਕੋਟਲੂ ਰਾਨੀ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੇਵੀ) ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
- ਪੁੱਤਰ 1.ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਏ ਜੀ
- ਪੁੱਤਰ 2.ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਜੀ (8ਵੇਂ ਗੁਰੂ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1644-1661
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 6 ਅਕਤੂਬਰ 1661
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ,

ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਕਰੁਣਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼।

8. ਗੁਰੂ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਜੀ (1656-1664)

ਜਨਮ: 7 ਜੁਲਾਈ 1656, ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਗੁਰੂ ਹਰ ਰਾਏ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਕਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਜੀ (ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ)
ਪਤਨੀ: ਅਵਿਵਾਹਿਤ
ਸੰਤਾਨ: ਨਹੀਂ
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1661-1664
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 30 ਮਾਰਚ 1664, ਦਿੱਲੀ
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਦਿੱਲੀ ਮੇਚਕ ਰੋਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੰਗਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸਾਰੀ ਬੀਮਾਰੀ ਖੁਦ ਪਰਮਾ ਜੋਤਿਜੋਤ ਸਮਾਏ, “ ਬਾਲਾ ਪੀਰ ਜਾਂ ਬਾਲਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ” ਕਹੇ। ਬੰਗਲਾ ਯਾਦਬ ਗੁਰਪ੍ਰੇਰਕ ਇਨਹੀ ਕੀਗਾਰ ਹੈ|

9. ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ (1621-1675)

ਜਨਮ: 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 1621, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਵਿੰਦ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਨਾਨਕੀ ਜੀ
ਪਤਨੀ: ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:
ਪੁੱਤਰ
1.ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ (ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ – 10ਵੇਂ ਗੁਰੂ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1664-1675
ਦਸੰਬਰ ਦਿਵਸ : 11 ਨਵੰਬਰ 1675, ਦਿੱਲੀ (ਸ਼ਹੀਦ)
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸ਼ੀਸ਼ ਬਲੀਦਾਨ, ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ।
ਹਿੰਦ ਕੀ ਚਾਦਰ ਨਾਮ ਸੇ ਵਿਖਿਆਤ |

____________________________________________
10. ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (1666-1708)

ਜਨਮ: 22 ਦਸੰਬਰ 1666, ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ (ਬਿਹਾਰ)
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਪਿਤਾ – ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ, ਮਾਤਾ – ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ
ਪਤਨੀ:ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ ਜੀ
ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਜੀ
ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ
ਸੰਤਾਨ:ਚਾਰ ਪੁੱਤਰ – ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਜ਼ੋਰ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਫਤੇਹ ਸਿੰਘ (ਸਭੀ ਸ਼ਹੀਦ)
ਗੁਰੂ ਗੱਦੀ: 1675-1708
ਜੋਤਿ-ਜੋਤ ਦਿਵਸ: 7 ਅਕਤੂਬਰ 1708, ਨੰਦੇੜ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ)
ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ: ਹੇਠਲਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ (1699), ਪੰਚਕਾਰ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਅਤੇ ਅੰਤਮ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ वंश ਦਾ ਬਲਿਦਾਨ।